πολαρογραφία

Κλάδος της ηλεκτροχημείας, ο οποίος επιτρέπει τη μελέτη των σχέσεων μεταξύ της εφαρμοσμένης τάσης στα ηλεκτρόδια και της έντασης του ρεύματος που διέρχεται μέσα από ένα ηλεκτρολυτικό διάλυμα. Με τον τρόπο αυτό είναι δυνατό να καθοριστούν διάφορα στοιχεία για τον ποιοτικό και ποσοτικό προσδιορισμό των υπό εξέταση διαλυμάτων. Η πολαρογραφική ανάλυση ή π. θεωρείται ως μια ηλεκτρόλυση που γίνεται σε ειδικές συνθήκες. Την εφάρμοσε για πρώτη φορά το 1923 ο καθηγητής Χεϊρόφσκι, με τη βοήθεια ειδικής συσκευής, του πολαρογράφου, την οποία είχαν μελετήσει και κατασκευάσει ο Χεϊρόφσκι και ο Σίκατα. Για να γίνει μια πολαρογραφική ανάλυση, το εξεταζόμενο διάλυμα πρέπει να έχει αρκετά χαμηλή συγκέντρωση (0,001-0,0001 γραμμομόριο ανά λίτρο) και να περιέχει διαλυμένο ένα άλας (ηλεκτρολύτης) σε τόση ποσότητα ώστε η συγκέντρωση του να είναι από 10-100 φορές μεγαλύτερη από τη συγκέντρωση του υπό εξέταση διαλύματος. Το διάλυμα υπό τη συνεχή διοχέτευση αζώτου (αδρανής ατμόσφαιρα) για ν’ αποφευχθεί η ύπαρξη οξυγόνου του αέρα, περιέχεται στον πολαρογράφο. Η συσκευή αυτή συνίσταται από ένα σταγονικό ηλεκτρόδιο υδραργύρου και από ένα δεύτερο ηλεκτρόδιο, που δεν υφίσταται πόλωση. Με την πολαρογραφική ανάλυση επιτυγχάνεται αμέσως ένα διάγραμμα (πολαρογράφημα) από την ένταση ρεύματος (άξων y ένταση) σε συνάρτηση με το δυναμικό του σταγονικού ηλεκτροδίου (άξων, Σχήμα Α). Από το πολαρογράφημα είναι δυνατός ο προσδιορισμός των ιόντων και ο γενικός ποιοτικός και ποσοτικός προσδιορισμός του διαλύματος: το τμήμα A-B της πολαρογραφικής καμπύλης είναι η τιμή έντασης (i_d) του ρεύματος, η οποία στην ειδική περίπτωση είναι ανάλογη προς τη συγκέντρωση του υπό εξέταση ιόντος: id = Kd . c.Το σημείο C, στο οποίο αντιστοιχεί μια ορισμένη τιμή του δυναμικού (δυναμικό της ημικαμπύλης Ε 1/2) δείχνει τον ποσοτικό προσδιορισμό, δεδομένου ότι η τιμή Ε 1/2 είναι χαρακτηριστική για κάθε ιόν του διαλύματος στις συνθήκες του πειράματος. Με την π. είναι δυνατό να γίνει ποσοτική και ποιοτική ανάλυση σε διάφορα μείγματα ιόντων με ακρίβεια 2-3%. Με την π. μελετώνται πολλά ηλεκτροχημικά φαινόμενα και η τεχνική της πολαρογραφικής ανάλυσης μπορεί να εφαρμοστεί σε οποιοδήποτε διάλυμα ιόντων ή μορίων, το οποίο υφίσταται οξείδωση ή αναγωγή, ηλεκτρολυόμενο εντός μιας ορισμένης τιμής του δυναμικού. Τα περισσότερα μέταλλα και πολλές οργανικές ενώσεις, π.χ. αλδεΰδες, κετόνες, αμίνες, θειοαλκοόλες, διπλοί ή τριπλοί δεσμοί, είναι δυνατό να προσδιοριστούν με την πολαρογραφική μέθοδο.

* * *

η, Ν

(στην αναλυτική χημ.) ηλεκτροχημική μέθοδος ανάλυσης διαλυμάτων ουσιών που είναι δυνατό να οξειδωθούν ή να αναχθούν, η οποία βασίζεται στη μέτρηση τής τάσης πόλωσης κατά τη διάρκεια μιας ηλεκτρόλυσης, αλλ. πολαρογραφική ανάλυση ή βολταμετρία.

[ΕΤΥΜΟΛ. Αντιδάνεια λ., πρβλ. γαλλ. polarographie < polariser (< νεολατ. polaris «πολικός» < πολῶ < πόλος) + -γραφία*].